| ALAS TRES ITI AGSAPA TI SABADO. Nabaringkuaskami ken ni Abril a kaingungotko iti panagkirkiriring ti telepono iti sikigan ti lampshade iti abay ti katremi. Bimmangon. Sinungbatanna ngem awanen ti agtawtawag iti pungto ti linia. Mabalin a nabayagen nga agtawtawag ngem dinakami met mariing ta naladawkami ngamin a naturog idi rabii. Siguro, alas dose ngata idi agpakuartokami. Nagbuybuya isuna kadagiti paboritona a GMA telenovela nga in-recordko iti DVR idinto nga inubrak met dagiti pappapelesko a masapulko iti panangisurok kalpasan a napaturogko da RJ ken Brian. Kaaduan ngamin a rabiin no agawid manipud iti pagubraanna isu a napanunotanmi iti gimmatang iti DVR tapno mabuyana met laeng dagiti paboritona a programa wenno telenovela a maipabuya iti aldaw. Maysa pay, kasla kano adda isuna iti Filipinas no agbuybuya iti Filipino channels.
“Tsk! Sinno ngata met ti agtawtawag iti kastoy nga oras,” insanaltekna sana inamluy ti atiddog a buokna. “Kitam, a, no nagparang dita caller ID,” kinunak. “Awan ngarud ti mabasak. Baka da Tatang dita Waipahu ti nagtawag ket adda napasamakda.” Immanges iti nauneg. “Tawagam ida, a.” In-dialna ti telepono. Awan sumungbat. “Nairut met ti turogda,” kinunana. Umayka nga’d maturogen.” Ginuyodko ti abagana. “No talaga a nasisita ti ibaga no sinno dayta a nagtawag, agtawagto manen.” Awan pay ngata kinse minutos iti napalabas, nagkiriring manen ti telepono. Ginammatan a sigud ni Abril. “Itan?” sinaludsodna iti kasarsaritana. Kasla naparpar a kawayan ti boses ti baketko. Nagallingagak. “Ket dakay’ ngarud?” sinaludsodna manen kalpasan a simmungbat ti adda iti ungto ti linia. Kasla impana nga indisso ni Abril ti telepono kalpasan ti pannakisaona. “Inka riingen dagiti annakta ‘diay kuartoda. Dar’sem, Nanding!” Bimmangonak a sigud. Urayak la a naulaw a nagtugaw iti sakaanan ti katre. “Apay ‘ya? Niat’ napasamak?” “Nagtawag ni Rocky. Imbagana nga adda umay a tsunami wenno aluyo ditoy Hawaii. Agbakwittayo kano amin ditoy Ewa Beach!” “Itan?” “Wen, itan!” Awanen iti adu a saok. Inalistuak ti napan kadagiti kuarto da RJ ken Brian. Riniingko ida. “C’mon, Kids, let’s go to Waipahu…” Ginunggongko ida a pinagsinnublat kadagiti katkatreda. “Why, Daddy. Still early. What are we gonna do at Grandpas’?” inyareng-eng ni RJ nga in-inauna iti pagid-iddaanna. “There’s a tsunami coming, son. It’s safer over there. We’re advised to move to higher grounds,” inyarasaasko. Diak impadlaw ti napalalo a danagko. “What’s tsunami, Dad?” Diakon simmungbat. Nagturongak iti garahe. Impisitko ti garage door opener. Inruarko ti ridgeline truck sako insublat nga inruar ti sienna van. Iti ruar, kasla nadanuman a bunar dagiti kaarruba. Maysa-maysa ti agpaandar kadagiti lugluganda sada agdardaras a pumanaw. Nadegdegan ti kasla banda a panagtambor ti barukongko. Diosko, isalakannakami, intanamitimko. Nagsubliak iti uneg ti balay. Agtatakderen dagiti dua nga ubbingmi iti ruangan a kumamang iti garahe. “Alaenta dagiti dua a lugan. Siak ‘ta truck ta sika ‘ta van,” kinunak ken ni Abril a maar-arikattot iti uneg ti kuartomi. “Wen, ngem ‘nia ngarud ti alaenta ditoy balay?” Agtigtigerger ti bosesna. “Alaem dagiti papeles ti balay, dagiti insurance policies ken no ‘nia ditan a napapateg. Ipempenmo amin ida iti dakkel a bag. Dar’sem ket nakadayon dagiti kaarruba!” Napanak met iti study room ket innalak dagiti laptop a kompiuterko. Binagkatko pay ti binder a nakaurnosan dagiti Bannawag Magazines a nakaipablaakan dagiti dandaniwko. Dinagasko a kinibin da RJ ken Brian ket inluganko ida iti truck. Simmaruno met ni Abril. Makitak ti panagbuabo-buabo ti barukongna. “Relakska lang, honey,” Tinapikko ti abagana. Saanen a simmungbat. Tinurongna ti van. “Umunakan ta sarunuendaka,” kinunak a bulonko nga impisit ti garage door button iti asideg ti manobela ti truck tapno agrikep ti ridaw ti garahe. Natrapik iti Fortweaver road a pagnaanmi nga agpa-Waipahu uray no tallo dagiti linia ti nasao a kalsada a rumuar. Agasem, aggigiddan dagiti tattao a rumuar ditoy Ewa Beach. Imbag ta awan ti ag-panick ket salungasingenna dagiti pagalagadan ti traffic lights. Ket no bilang adda man, sigurado a maibayag ti amin a tao ket malmeskami amin ngarud a sibibiag ditoy a lugar. No dadduma, adda iti panagbabawik a gimmatang iti balay ditoy. Nababbaba bassit daytoy a lugar no idasigko iti Waipahu, Makakilo, Mililani wenno Wahiawa. Ngem ‘nia ngarud, nalpasen. Uray met ket no sadinno a lugar iti ayan no dumteng ti kaikarian ket awan ti makaliklik, dinipendarak ti bagik. “Ne, imbag ta addakayon,” kinuna ti katugangak a lalaki idi makalaemkami iti balayda. Kalsa ninamnamana iti sangpetmi. Madama nga agbuybuya iti CNN a channel ti TV. Agbuybuya iti news a pakainaigan iti umay nga aluyo iti Hawaii. “Wen, Tang,” insungbatko. “Nataltalgedkam’ bassit nga umay agpaing ditoy.” “’Yan ngarud da Rocky? Ti ammok ket madanonmi ida ditoy,” sinaludsod ni Abril kenkuana. “Ket awanda met pay. Tawagam man, a, baka addada pay la ‘diay Ewa Beach,” imbilin ti lakay. “No mismo a ni Rocky pay ti nangibaga kadakami iti panagbakwit. Nagtawag a nakasapsapa. Isuda met ti mabaybayag. Ti ammomi payen ket dakayo ditoy ti nagtawag ta adda madi a napasamak,” insungbat ni Abril. Saan a simmungbat ti lakay. Tinawagan ni baketko ni Angela a kabsatna nga asawa ni Rocky. “Ayanyon, Angela? Nakadanunkam’ ditoy Waipahun!” kinunana. Adda boses a simmungbat iti bangir a linia. Saanko unay a mangeg. “Okay ngarud. Aganannadkayo.” Imbaba ni Abril ti telepono. “’Yanda kanon?” sinaludsodko. “Addadan iti dalan. Medio marigatanda laeng kano a rummuar iti ‘yanda ta agdadarasudos met dagiti adu a luglugan a pumanaw. Pinagsinnublatko a binagkat da RJ ken Brian nga impaidda iti guest room ti balay ta nakaturogda a nakasanggir iti couch. Kalpasanna, nagtugawak met iti abay ti katugangak a lalaki a madama nga agbuybuya. Nagtugaw ni Abril iti sikigak. Nagsadag iti abagak. Pinetpetak dagiti ramayna. Naammuak manipud iti padamag ti TV nga itay pay la alas dos ti agsapa a naideklara ti Tsunami Warning iti Hawaii ket naimandar kadagiti umili iti asideg ti coastal areas nga agbakwitda ket agkamangda iti nangangato bassit a luglugar. Naammuak pay a daytoy a tsunami ket naprobokar babaen iti panagginggined iti 8.8 a magnitude ti lugar a Chile. Kas kuna iti padamag, maipagarup a dumanunto ti aluyo ditoy Honolulu iti 11:37 iti bigat. Umunanto a dalapusenna ti Hilo iti 11:04. Kinitak ti relok. Alas kuatron. Nasurok pay a pito nga oras, nakunak iti bagik. Nasapa a nakapammigatkami a madandanagan. Napanak iti shop ti katugangak a lalaki nga annex ti balay ket idiay a nag-monitorak iti padamag babaen iti TV. Ag-sirento kano intono alas sais. Daytoy a siren ti mangipasimudaag iti umay nga aluyo ket agsagana amin nga umili iti posible a mapasamak. Nabuyak met ti kairut ti trapiko nga aggapu iti Waianae. Dita ngamin a lugar ti makuna a “one way in ken one way out” a kumamang iti H-1 Freeway. Madama iti panagbakwit met dagiti tattao dita a lugar ta abay ti baybay. Nadamagko pay nga adu dagiti tattao a mapan kumamang kadagiti parparke ti Makakilo ken Kunia. Nangato ngamin dagita a luglugar isu napintas nga isu ti papanan dagiti dadduma. Nagbakwit met dagiti adda iti asideg ti Waikiki ket dagiti adda kadagiti first floors dagiti hotels, naimandar iti panagpangatoda. Nagkuti a libre ti serbisio dagiti City Buses tapno iluganda dagiti umili a maapektaran ket maipanda kadagiti nataltalged a luglugar publiko kas koma kadagiti pagadalan. Isu gayam a kasta unay ti amak dagiti lumugar ditoy Hawaii ta napadasan met gayamen daytoy a paraiso ti naaluyo idi 1960’s. Ti adatna, iti manen Chile idi ti naginggined iti sumurok kumurang kano a 9.3 magnitude ket imbautna ti aluyo ditoy Hawaii. Adu idi ti natnatay a tattao. Isu a dakkel ti pammati dagiti sientista a baka maaramid manen iti daytoy a gundaway. Iti daytoy a naammuak, adadda manen a nagkebbakebba-ak. Nagkarkararagak. Ammok nga awan laban ti tao kontra iti nakaparsuaan. ALAS ONSEN ITI BIGAT. Uppat laengen a minutos sakbay iti irurugma ti manamnama a kanibusanan ti kaaduan no saan a ti isu amin. Immaynak dinanon ni Abril iti ayanko a pagbuybuya-ak a kibinna dagiti annakmi. Nagtakderda iti likudak a mangsangsango iti TV. Aglulumban ti panagangesmi. Ngem dagiti ubbing, kasla adadda nga excitedda a maka-eksperiensa iti umay a didigra ngem iti panagbutengda. Kinabigko ni Abril iti sakaanak. Immarakup met da RJ ken Brian kadakami. Arigna nga entero a lubong ket nakapalok dagiti mata ken lapayagda iti estado ti Hawaii nangnangruna iti Hilo nga umuna a sangladan ti aluyo iti dayta a kanito. Napalabas ti uppat a minutos…sangapulo…kinse.. ngem awan ti kasla makita dagiti sientista ken dagiti agipadpadamag a pagbalbaliwan ti baybay… agingga a naibaga a nagbaliw ti kolor ti danum. Dayta kano a panagbaliw ti kolor ti danum ti mangipasimudaag nga adda naidumduma nga aktibidades a mapaspasamak iti kaunggan ti taaw, ti posible nga itatakder dagiti higante a dalluyon. Ngem kalpasan iti sumagmano a minutos, awan met laeng ti kasla nakaam-ames a napagteng. Nakaangeskami ken ni Abril. “Inka ngarud pangaldawenen dagitoy ubbing ket mabisindan,” inyarasaasko ken ni Abril idi agangay. Inaprosak ti buokna. Immisem. Mailadawak ti bang-ar iti rupana. “Ket sika ngarud. Umayka metten, a, tapno aggigiddantayo a mangan kada Angela ken Rocky.” “Sumarunaakto. Buyaek pay laeng dagiti sumaruno a mapasamak.” Inawidna dagiti dua ubbing. Nagturongda iti dakkel a ruangan ti balay. Adda dagiti darikmat a ngumato ti danum ti baybay ti Hilo agingga iti tallo a kadapan. Iti Maui, Kauai, ken Honolulu, dua a kadapan laeng ken nababbaba pay ti pagpangatuan ti danum kadagiti baybayda. Tumakderak koman tapno innak iti bathroom idi adda pakaammo a naibarabad iti screen ti TV. Binasak. Kasla nagkalma a dalluyon ti agkibkibur a barukongko. “Hey, awanen ti aluyo! No more the tsunami. The warning is now lifted!” inriawko saak nagtaray nga immasideg iti naka-screen a tawa ti kosina. Simmiripak. Tinaliawdak amin dagiti nakasango iti lamisaan. “Wow! Thank you , Jesus!” Pinaginnakkub ni RJ dagiti imana. Tinimpatimpag met ni Brian ti lamisaan ken impatitpatitna ti kutsarana iti pingganna. “Ssssssssssshh…,” inkurosko ti tamudok iti bibigko. Minulagatak ti inaudik. Nagparbeng ngem nagayek-ek. Immisem ni Abril sana tinaldiapan ti umis-isem met a katugangak. Nagpalakpak da Rocky ken Angela. Tinangadko ti langit. Nalawag iti tangatang. GIBUSNA |
penshadow
PENSHADOW 